Kinh nghiệm
Hạt vi nhựa: Những rủi ro tiềm ẩn từ nước uống và đồ ăn
Hạt vi nhựa là một khái niệm mới làm rúng động dư luận trong thời gian gần đây về những nguy cơ tiềm tàng khi ăn và uống. Thực hư chuyện này ra sao. Dr. Khỏe sẽ giải đáp cùng bạn.
Hạt vi nhựa là gì?
Theo Wikipedia: Vi nhựa là những hạt nhựa nhân tạo có kích thước lớn nhất nhỏ hơn 1mm. Chúng thường được làm từ polyetylen nhưng cũng có thể được làm từ các loại nhựa hóa dầu khác như polypropylen và polystyren.
Hạt vi nhựa từ đâu tới?
Có một thực tế không thể phủ nhận rằng: Khi mua dầu gội đầu, sữa rửa mặt, sữa tắm, kem đánh răng,… chính là chúng ta mua hạt vi nhựa.
Theo một cuộc khảo sát năm 2014, 90% nhựa trôi nổi trên đại dương là hạt vi nhựa. Những mảnh nhỏ li ti này trở thành “đồ ăn” của cá, chim và theo một chuỗi thực ăn, quay trở lại cơ thể con người.
Theo tổ chức môi trường Liên Hiệp Quốc, hạt vi nhựa khi ở trong nguồn nước sẽ trở nên cực kỳ độc do hấp thụ chất độc trong nước vào.
Khoảng 90% các loài chim có hạt vi nhựa trong dạ dày. Trung bình 6 con hàu sẽ tiêu thụ 50 hạt vi nhựa trong cơ thể.
Con người sau đó lại tiêu thụ các loại thực phẩm này để làm thức ăn. Khi các hạt vi nhựa vỡ ra, chất độc này sẽ thẩm thấu vào cơ thể, gây tới ngộ độc hệ thần kinh, mất cân bằng hormone, suy giảm hệ miễn dịch và rất nhiều hệ lụy khác cho sức khỏe và trí óc.
Con người hấp thụ hạt vi nhựa qua các con đường nào?
Có ba con đường chính khiến hạt vi nhựa gây nhiều nguy cơ sức khỏe cho con người:
- Con đường ăn uống: Con người là “bến đỗ” cuối cùng trong chuỗi thức ăn. Ăn phải những con hàu, ngao, chim, cá,…mà cơ thể chúng có hạt vi nhựa là cách khiến hạt vi nhựa trở thành độc tố trong cơ thể con người.
- Con đường hít thở: Năm 2017, theo báo cáo của Đại học Hoàng gia Anh, hạt vi nhựa đang làm ô nhiễm cả bầu không khí mà chúng ta hít vào. Các hạt này làm tăng nguy cơ cao khiến con người nhiễm các bệnh về đường hô hấp.
- Thông qua muối biển: Khảo sát dựa trên 16 nhãn hiệu muối biển thuộc 8 nước trên thế giới cho thấy hạt vi nhựa tồn tại trong bất kể loại muối nào. Những nhà nghiên cứu ước tính rằng hầu hết mọi người đều nuốt phải dưới 40 hạt nhựa trong muối biển mỗi năm, so sánh với 11,000 hạt ở người thích ăn hải sản.
Những rủi ro tiềm ẩn của hạt vi nhựa đối với sức khỏe con người
Theo nghiên cứu năm 2018 của Đại học New Castle (Úc), trung bình mỗi người, mỗi tuần ăn tới 5g nhựa.
Số liệu báo động này khiến chúng ta nhìn nhận vấn đề và tìm hiểu rõ hơn về tác động của hạt vi nhựa lên sức khỏe:
- Chất phtalate có trong nhựa dẻo được chứng minh là có khả năng làm tăng sự phát triển của các tế bào ung thư.
Các hạt vi nhựa có thể đi từ ruột vào trong máu và di chuyển đến các bộ phận khác trong cơ thể gây nên các chứng bệnh nghiêm trọng - 87% số người tham gia 1 cuộc nghiên cứu được kết luận là: Có hạt vi nhựa trong phổi. Những hạt vi nhựa này dẫn tới việc phổi sản xuất ra các chất kháng viêm
- Thử nghiệm đánh giá tác động của nhựa trên chuột cho kết quả là: Hạt vi nhựa làm tăng mức độ oxy hóa trong gan, khiến các phân tử gây độc cho não tăng lên.
- Nhờ kích thước rất nhỏ và tính kỵ nước của các hạt vi nhựa giúp chúng dễ dàng đi qua hàng rào nhau thai cũng như hàng rào máu não, có thể vào đường tiêu hóa và phổi, những vị trí tiềm ẩn có nguy cơ bị tổn thương.
Làm thế nào để giảm thiểu rủi ro do hạt vi nhựa gây ra?
Hiện nay, Mỹ, Úc và một số nước ở châu Âu đã cấm sử dụng hạt vi nhựa trong một số sản phẩm chăm sóc, mỹ phẩm. Tuy nhiên, việc ban hành luật về sản xuất và phân phối các sản phẩm chứa hạt vi nhựa vẫn chưa được áp dụng tại Việt Nam.
Vì vậy, là một người tiêu dùng thông thái, bạn hãy lựa chọn các thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Tốt nhất nên truy xuất nguồn gốc của loại thực phẩm ấy. Tránh những loại hải sản đánh bắt trên biển vì biển bị ô nhiễm bởi nhựa.
Các phân tử nhựa cũng có thể rò rỉ từ bao bì sản phẩm. Hãy hạn chế dùng đồ nhựa dùng 1 lần, túi nilon, hộp đựng thức ăn dùng 1 lần hoặc những vỏ bao, chai lọ nhựa có tính năng tương tự.
Đối với hóa mỹ phẩm, hãy xem xét kỹ thành phần của loại hóa mỹ phẩm đó. Loại trừ những sản phẩm có chứa Polyethylene, Polypropylene, Polyethylene terephthalate, Poly(methyl methacrylate), Polystyrene, Axit polylactic (PLA).
Sử dụng App quét mã vạch sản phẩm sẽ biết được sản phẩm đó có hạt vi nhựa hay không, mang tên “ Beat the Microbeads” (được phát triển bởi UNEP).
Hạt vi nhựa có thể gọi là vấn nạn đối với con người hiện nay. Chưa có cách loại bỏ hạt vi nhựa và các sản phẩm nhựa ra khỏi đời sống hoàn toàn. Vì thế, để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình, hãy hạn chế sử dụng đồ nhựa, sống xanh và lành mạnh mỗi ngày.
Xem thêm:
